Семинар туралы
Өзектілігі
Ғылыми семинар тақырыбының өзектілігі сөзсіз, өйткені қазіргі әлемде және әр секунд сайын шексіз толықтырылатын ақпарат ағынында медиадағдылар қажет. Дөңгелек үстелдің басты мақсаты стейкхолдерлермен Қазақстанда және одан тыс жерлерде медиа сауаттылықты ілгерілету мен манипуляциялауды зерделеудің өзекті мәселелерін талқылау болды.
ІЗДІҢ СПИКЕРЛЕР
Семинар жұмысында түрлі қалалардың (Астана, Алматы, Павлодар, Шымкент) және елдердің (Германия, Қытай, Ресей, Өзбекстан) және еліміздің жоғары оқу орындарының ғалымдары,(Л. Гумилев атындағы ЕҰУ, Абай атындағы ҚазҰПУ, Торайғыров университеті, А. Марғұлан атындағы Павлодар педагогикалық университеті, М.Әуезов атынадығ ОҚУ, ОҚМПУ ПОҚ және т. б.), Шымкент қаласы мектептерінің басшылары, психологтары, мұғалімдері, сондай-ақ Алматы қаласындағы ЮНЕСКО Кластерлік бюросының, Ы Алтынсарин атындағы ұлттық білім академиясының өкілдері, А.Байтұрсынов атындағы «Талдау» ұлттық зерттеу және бағалау орталығы АҚ қатысты. Семинарда медиа сауаттылық мәселелері мен манипуляция механизмдері және оларды жеңу жолдары талқыланды. Көпмәдениетті интернет кеңістігінде және білім беру саласында манипуляция және медиа сауаттылық мәселесі шетте қалмады.
МЕДИА САУАТТЫЛЫҚ ЖӘНЕ МАНИПУЛЯЦИЯ
Баяндамаларда Пәнаралық ғылыми дискурста медиа манипуляция мен медиа сауаттылықты зерделеудің әлемдік трендтері мен ұлттық тәжірибесі айтылды. Конференцияда көптеген жылдар бойы манипуляция және медиаманипуляция мәселелерін зерттеген шетелдік ғалымдар баяндама жасады. «Манипуляция дегеніміз не?» атты баяндаманы ғалым, профессор Дрезден техникалық университетінің (Германия) славистика институтының директоры Хольгер Куссе жасады, ол манипуляцияны транзакциялық емес перлокация ретінде көрсетеді. Д.филол «Сананы тілдік манипуляциялау» мәселесі жайында филология ғылымдарының докторы, профессор, Н.И. Лобачевский атындағы Нижний Новгород мемлекеттік университетінің Теориялық және қолданбалы лингвистика кафедрасының меңгерушісі Радбил Тимур Бенюминович (Ресей) ой бөлісті.
Медиа кеңістіктегі қоғамдық сананы манипуляциялау мәселелеріне филология ғылымдарының докторы, М№ Ломонсов атындағы ММУ жасанды интеллект институтының профессоры, П. Лумумба атындағы РХДУ филология факультетінің Шет тілдері кафедрасының профессоры Хэйлунцзян университеті, Харбин, Қытай, Ресей орыс тілі институтының «Орыс тілі+» цифрлық гуманитарлық технологиялар орталығының жетекшісі Ирина Советовна Қарабулатова, тоқталып өтті. «Қазіргі цифрлық дипломатиядағы триггерлерден аулақ болудың коммуникативті тактикасы» тақырыбында Қытайдан келген ғалым PhD Ху Цзягун сөз сөйледі. Интернеттің виртуалды тұлғаға әсері туралы көршілес Өзбекстан ғалымы, PhD докторы, Чирчик мемлекеттік педагогикалық университетінің доценті Кененбаев Уркін сөз сөйледі.
Жоғары білім беру жүйесінде медиа сауаттылықты ілгерілету, оның сын-тегеуріндері мен шешімдері туралы журналистік білім және медиа сауаттылық жөніндегі сарапшы философия ғылымдарының кандидаты, көптеген жылдар бойы Қазақстанда осы мәселені зерттеп, еліміздің мектептері мен жоғары оқу орындарына арналған медиа сауаттылық жайындағы оқулықтың авторларының бірі Н. Асанбаева Гүлнар өте мазмұнды баяндама жасады. Іле шала «Құпиялық теорияларын ілгерілетудегі интернет-технологиялардың рөлі (Орталық Азия елдерінің мысалында)» атты баяндаманы филология ғылымдарының кандидаты, МАС бойынша өңірлік сарапшы, ЮНЕСКО жобаларының және Қазақстандағы Internews өкілдігінің mediacamp жобасының қатысушысы
Айтмағамбетова Марал Бейсетайқызы жасады.
МЕДИА САУАТТЫЛЫҚ ЖӘНЕ МЕКТЕП
Мектептегі білім беру жүйесі медиа сауаттылықты ілгерілету бағдарламаларын белсенді түрде зерттейді және іс жүзінде жүзеге асырады. Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының Вице-президенті, жаратылыстану ғылымдарының магистрі, оқу бағдарламалары мен оқулықтардың авторы Руслан Әділханұлы Қаратабанов нақты бір мектеп пәніндегі білім мазмұнындағы медиа және ақпараттық сауаттылықты ашу және имплементациялау туралы айтып берді.
Семинар Шымкент қаласының мұғалімдері мен мектеп директорларына
(О.Жандосов атындағы №30 ЖОББМ директоры Сихамбекова Жанслу Абдразаковнаға, М. Ю. Лермонтов атындағы №17 ЖББОМ директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Жапбарқұлова Салтанат Рахманбердиқызына, Мәншүк Мәметова атындағы № 35 ЖББОМ психологы Наталья Юрьевнаға сөз сөйлеуге мүмкіндік берді Олар мектепте БАҚ-тың жасөспірімнің жеке басына әсері, оқушылар арасындағы манипуляция әдістері, кибербуллинг мәселелері және онымен күресу бойынша ұсыныстар туралы өз бақылауларымен бөлісті.
МЕДИА САУАТТЫЛЫҚ ЖӘНЕ БАҚ
Семинарға БАҚ өкілдері де қатысты. Әлеуметтік желілердегі ақпараттың дұрыстығының маңыздылығы туралы Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі, «Созақ үні» газеті редакциясының ақпараттық талдау бөлімінің басшысы Майусова Нұржамал Әбілжанқызы баяндама жасады. ҚР БҒМ А.Байтұрсынов атындағы «Талдау» білім берудегі зерттеу және бағалау ұлттық орталығы АҚ қолданбалы зерттеулер және әзірлемелер департаментінің директоры, магистр Оспанова Ұлжан жаңалықтар мәтіндері корпусын қалыптастыруға, сараптамалық белгілеуге және жіктеуге мультиагенттік тәсілді пайдалану тақырыбында сөз сөйледі. Бұл мультиагенттік агенттік тәсіл осы жобаны іске асырудағы негізгі тәсілдердің бірі болып табылады.
СЕМИНАР ҚОРЫТЫНДЫСЫ
Семинар қызу жағдайда өтті, қатысушылар пікірталасқа белсене қатысты, медиаманипуляцияны зерттеуге және қазіргі әлемде медиа сауаттылықты ілгерілетуге үлкен ғылыми қызығушылық танытты. Конференцияның барлық қатысушылары сертификаттармен марапатталды. Семинарда барлық стейкхолдерлер арасында сындарлы диалог пен білім алмасу қалыптасып, Қазақстанда медиа сауаттылықты ілгерілету бойынша ұсыныстар әзірленді.
презентациялар
СЕМИНАРДЫҢ БАС СПИКЕРЛЕРІ
Есеп “Манипуляция дегеніміз не?” ғалым Холгер Куссе, профессор, Дрезден техникалық университетінің (Германия) славистика институтының директоры, ол манипуляцияны транзакциялық емес перлокация ретінде көрсетеді.
Д.филол сананы тілдік манипуляциялау мәселесі туралы бөлісті.Н., профессор, Нижний Новгород мемлекеттік университетінің Теориялық және қолданбалы лингвистика кафедрасының меңгерушісі. Н.И.Лобачевский, Радбил Тимур Бенюминович (Ресей).
Жоғары білім беру жүйесінде медиа сауаттылықты ілгерілету, оның сын-тегеуріндері мен шешімдері туралы баяндаманы журналистік білім және медиа сауаттылық жөніндегі сарапшы к.филос ұсынды.Н. Асанбаева Гүлнар, көптеген жылдар бойы Қазақстанда осы мәселені зерттеп, еліміздің мектептері мен жоғары оқу орындарына арналған медиа сауаттылық бойынша оқулықтардың авторы.
4
МЕКТЕПТЕГІ МЕДИА САУАТТЫЛЫҚ
Ұлттық білім академиясының Вице-президенті. С.Алтынсарина, жаратылыстану ғылымдарының магистрі, оқу бағдарламалары мен оқулықтардың авторы Руслан Әділханұлы Қаратабанов нақты бір мектеп пәніндегі білім мазмұнындағы медиа және ақпараттық сауаттылықты ашу және имплементациялау туралы айтып берді.
(Лондон, 15-17 қараша 2023 ж.)
Лондонға барған іссапар жайлы есеп
АР19679821 “Қазақстанның ақпараттық кеңістігі жағдайында
медиаманипуляцияны тану және медиа сауаттылықты ілгерілету
әдістемесін әзірлеу” ғылыми жобасы аясында ф. ғ.к., орыс тілі мен
әдебиеті кафедрасының доценті М. Т. Шакенова және докторант Г.
Ж. Хусаинова «Білім беру мәселелері жөніндегі 10-шы
Халықаралық конференцияға қатысты (Лондон, 15-17 қараша 2023
ж.). Олар «Манипуляция пәнаралық білім объектісі ретінде»
тақырыбындағы баяндамасын ұсынды (DOI:
10.31039/plic.2023.8.176) .
Конференция үш жұмыс сессиясын қамтыды, онда әлеуметтік
қысымды жеңу, стресстен аулақ болу, гуманитарлық білімдегі
манипуляция, кәсіби оңалтуда мүмкіндігі шектеулі жандарға
жасанды интеллект негізіндегі көмекші технологияларды енгізу,
трансұлттық компаниялардың жаһандық бәсекеге қабілеттілігіне қол
жеткізу стратегиялары, жасанды интеллекттің жұмыспен қамтуға
және жұмыс орындарына әсері, қақтығыстар жағдайындағы
құндылықтар және т. б.туралы баяндамалар ұсынылды.
Конференцияда әртүрлі елдердің (Түркия, Австрия,
Ұлыбритания, Германия) ғалымдарымен байланыс орнатылды,
Конференцияны ұйымдастырушылар базасында онлайн-воркшопқа
қол жеткізілді.
Іссапар кезінде М. Т. Шакенова мен Г. Ж. Хусаинова «Жоғары
білім беру жүйесіндегі Медиатекст және медиа сауаттылық» оқыту
семинарында жұмыс жасады (Престон, орталық Ланкашир
университетінің Психология және гуманитарлық ғылымдар мектебі
жанындағы Владимир Высоцкий атындағы славян зерттеулер
орталығы).Семинар жоғары оқу орындарында мәдениетаралық
контексте медиа сауаттылықты ілгерілетудің озық тәжірибесімен
танысуға мүмкіндік берді және цифрлық контентті әзірлеу бойынша
әдіснамалық ұсыныстар алынды.
"Қазіргі кезеңдегі цифрлық гуманитаристика: тәжірибе, проблемалар, перспективалар" атты I Харбин халықаралық цифрлық гуманитаристика саммит (2024 ж. 13-17 маусым)
Қытайға барған іссапар жайлы есеп АР19679821 “Қазақстанның ақпараттық кеңістігі жағдайында
медиаманипуляцияны тану және медиа сауаттылықты ілгерілету әдістемесін әзірлеу” ғылыми жобасы аясында ф.ғ.к. М.Т. Шакенова, п.ғ.к. С. Е. Қалдықозова және докторант Г. Ж. Хусаинова “Қазіргі кезеңдегі цифрлық гуманитаристика: тәжірибе, проблемалар, перспективалар” атты I Харбин халықаралық цифрлық
гуманитаристика саммитінің жұмысына қатысты (2024 ж. 13-17 маусым), онда “Сандық технологияларды қолдану арқылы манипуляциялық медиа дискурсты лингвистикалық параметрлеу” тақырыбында баяндама жасады (конференция бағдарламасы).
Конференцияның мақсаты-цифрлық гуманитарлық зерттеулер саласындағы проблемаларды талдау, ЖОО мен мектепте гуманитарлық ғылымдар, білім беру, мәдениет, өнер саласында жасанды интеллект технологияларын қолдану бойынша негізгі мәселелерді зерделеу және оқыту мәселелері бойынша ғалымдар мен практиктердің кәсіби диалогы үшін алаң құру. Конференция серіктестері: М. в. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің Жасанды интеллект және интеллектуалды жүйелер мәселелерін перспективалық зерттеу институты (Ресей, Мәскеу қ.), РҒА ақпаратын беру проблемалары институты. А. А. Харкевич (Ресей,
Мәскеу қ.), Санкт-Петербург мемлекеттік университеті (Ресей, Санкт-Петербург қ.) т.б.
Саммитте келесі өзекті мәселелер талқыланды: цифрлық гуманитаристика: дәуірдің жаңа трендтері мен дәуір қатерлері; цифрлық білім, нейропедагогика, Машиналық оқыту; сандық тарих, сандық көші-қон қозғалысын зерттеу және электрондық басқару; сандық урбанистика және сандыық ономастика мәселелері;
компьютерлік лингвистика, NLP және аударматану: цифрлық дәуірдегі жетістік; киберпсихология, когнитивтік ғылымдар және нейроэстетиканың жаңа түсінігі; сандық медиа кеңістігі гуманитарлық және нақты ғылымдарға қиындық ретінде; көркем шығармашылық сандық талдау объектісі ретінде.
